Cư?a sổ pḥng
học mơ? về phía ḍng sông. Ô cư?a sổ ấy
không khép bao giơ`, ngoại trư` như~ng ngày đêm
mưa băọ Đó là niềm tư. hào hết sư'c chính
đáng của Thục Hiền về căn gác nhỏ
xinh xinh ba má dành riêng cho ḿnh. Ngồi ơ? bàn học,
ngồi ngó mông lung ra cư?a sổ, ḍng sông xanh như
một dải lụa uốn h́nh cánh cung bao quanh thị
trấn. Bên kia ḍng sông là như~ng khu vươ`n xanh mươ.t
màu cỏ cây, nhấp nhô, ẩn hiện một vài mái
ngói tươi đỏ. Cảnh ấy quá quen thuộc,
nhưng cư' luôn níu mắt nh́n của Thục Hiền.
Và đêm nay, sau khi làm xong bài văn dài hóc hiểm
về Nguyễn Khuyến, Thục Hiền đưa
mắt về phía ḍng sông xạ Một đốm lư?a
đèn chập chơ`n trên sông. Ngươ`i tư` trong tác
phẩm bươ'c ra ngoài cuộc đơ`i - Nguyễn
Khuyến đang ngồi câu cá trong đêm mùa thu đó
chăng ? Đốm lư?a đèn di chuyển chầm
chầm. Một làn gió nhẹ thoảng qua ô cư?a
sổ, Thục Hiền thoáng rùng ḿnh. Và đốm lư?a
đèn tư` giư~a sông chuyển dần vào bơ`,
mất hút. Phía ấy dươ`ng như là vươ`n
nhà ông Chín ? Nhưng ông ấy đă chết cách nay hơn
ba năm rồi kia mà ? Thục Hiền đưa tay toan
khép cư?a sổ. Rồi ngập ngư`ng. Lẽ nào oan
hồn ngươ`i chết sống lại trên sông ? Hay là...
?
Một chuỗi h́nh ảnh của quá khư'
trơ? về vơ'i Thục Hiền. Tư` ngày nảo,
ngày nào, tư` khi Thục Hiền sinh ra và lơ'n lên, ông
Chín đă là ngươ`i lưu cư?u đánh cá trên sông.
Mảnh vươ`n cỏn con, ngôi nhà tôn nho nhỏ và
chiếc thuyền be bé đă theo ông suốt cả
cuộc đơ`ị Ông sống một thân một ḿnh
cô độc. Dươ`ng như ông không hề có bà con
thân thích, ngoài cḥm xóm láng giềng. Và rồi dươ`ng
như dư. báo về tuổi già hiu quạnh khó khăn
của ḿnh, một chiều ông đă đem về nhà
một đư'a bé trai lên năm bệnh tật, chân
đi cà lỉa, không biết ông kiếm xin tư` đâụ
Thế là ngôi nhà tôn bé nhỏ của ông tư` đó
đă ấm lên t́nh phụ tư?. Đư'a bé ấy là
thằng Tài đươ.c ông Chín cho ăn học đàng
hoàng. Nó học một lơ'p vơ'i Thục Hiền
hồi c̣n tiểu học. Nhưng vư`a xong lơ'p năm
th́ nó nghỉ. Bơ?i ông Chín không đủ sư'c cho nó
học lên cao hơn. Tư` đó thằng Tài phụ giúp
ông Chín làm vươ`n và đánh cá trên sông. Nhưng cách
nay hơn ba năm ông Chín đă qua đơ`i v́ bệnh
tật, tuổi ǵ sư'c yếụ Hồi đó
thằng Tài khoảng tuổi mươ`i bốn, mươ`i
lăm. Cùng vơ'i bà con làng xóm láng giềng lo chôn
cất ông Chín xong, thằng Tài lại tiếp tục
cuộc sống làm vươ`n, đánh cá trên sông côi cút
một ḿnh. Và rồi sau đó vài tháng, dươ`ng như
không thể nào chịu nổi cảnh sống cô
đơn ṿ vơ một ḿnh, thằng Tài đă gơ?i
thuyền, khóa cư?a nhà lặng lẽ bỏ đị
Nghe nói nó trôi giạt vào thành phố Hồ Chí Minh
học nghề ǵ đó. Nghe vậy bà con ai cũng khen nó
là ngươ`i có chí. Bẵng đi một thơ`i gian dăi
ngôi nhà vẫn bỏ hoang cỏ mọc lút đầụ
Và hôm nay, có lẽ thằng Tài đă về ?
Đêm ấy, Thục Hiền khó chơ.p
mắt hơn mọi đêm. H́nh ảnh ông Chín và
thằng Tài cư' quẩn quanh trong tâm trí. Một
thằng con trai tật nguyền, chậm chạp, ít nói,
và học hành th́ chẳng có chút ǵ thông minh. Phải chăng
đó là tính cách của như~ng đư'a con nuôi, trong
như~ng gia đ́nh nghèo lam lũ ? Cách nau tư`ng ấy
năm trơ`i không gặp mật, chắc bây giơ` nó
đă lơ'n phổng phao ? Năm nay Thục Hiền
học lơ'p mươ`i một. Dươ`ng như
thằng Tài lơ'n hơn Thục Hiền một, hai
tuổi ǵ đấỵ Bơ?i nó học muộn hơn
mọi đư'a trẻ khác ơ? thị trấn nàỵ
Sáng mai nhất định phải qua sông sang vươ`n
nhà nó để cho tận tươ`ng. Ư nghĩ ấy cư'
theo hoài Thục Hiền cả trong giấc ngủ.
Sáng chủ nhật, Thục Hiền ngủ
nươ'ng thêm, do đó dậy muộn hơn mọi hôm.
Thể dục, vệ sinh, ăn uống xong, theo thói quen
Thục Hiền lên căn gác nhỏ. Ḍng sông xanh phía bên
kia cư?a sổ ập vào mắt nhắc Thục
Hiền nhơ' đến dư. định hôm quạ
Thục Hiền thay đồ, xin phép ba mẹ, lấy xe
đạp đi ṿng qua thị trấn, qua bên kia ḍng sông.
Cánh cổng nhà Tài vẫn như cũ, hai bên là hai
bụi chuối cổ thụ khép tán phía trên cao đan
kết vào nhau làm thành tấm mái nhỏ, như mái nhà.
Cổng không khép. Thục Hiền đẩy cổng
dắt xe đạp vào nhà. Phía dươ'i mái hiên tôn
rỉ sét là một ngươ`i con trai mặc áo sơ mi
kẻ sọc xanh, quần kaki xám đang ngồi đang
chiếc lồng tre đă sắp xong. Thục Hiền
đằng hắng. Ngươ`i con trai ngẩn đầu
lên. Thục Hiền đă nhận ra đúng là Tài, nhưng
dạo này hắn đă to lơ'n và rắn rỏi hơn.
Tài, sau một hồi lục lọi trí nhơ', cũng
nhận ra bạn cũ của ḿnh và cất tiếng chào:
- Chào Thục Hiền. Lâu ngày quá mơ'i gặp
đươ.c lại bạn. Nay trông bạn lơ'n và
khác quá, nh́n măi mơ'i rạ Rồi Tài đư'ng
dậy ngươ.ng ngùng, chỉ vào nhà ḿnh:
- Bạn thấy đấy, nhà lâu ngày không có ngươ`i
ơ? nên trông có vẻ hoang sơ quá. Ḿnh đi dạo
loanh quoanh trong vươ`n nói chuyện chơi !
Rồi cả hai đi thơ thẩn qua các
lối ṃn trong vươ`n mọc đầy cỏ
dạị Một cây ổi phía cuối vươ`n treo
lủng lẳng mấy trái ổi dươ`ng như c̣n
sót lại của mùa trươ'c. Tài đưa tay hái và
trao cho Thục Hiền. Ổi đang bắt đầu
chuạ Thục Hiền vư`a cắn mấy miếng gịn
tan vư`a giả bộ nhăn mặt :
- Bây giơ`, bạn về đây ơ? luôn hay sao ? Nghe nói
bạn học nghề ǵ đó ơ? thành phố Hồ
Chí Minh phải không ?
-
Ừ, ban đầu ḿnh định vào trong đó
học nghề và làm nghề ǵ đó cũng được,
để khỏi phải sống cảnh buồn bả
một thân một ḿnh ở vườn nhà này khi ba ḿnh
đă chết. Nhưng sau khi nghe tâm sự đó của
ḿnh, bác Tàu Tia cưu mang ḿnh, đưa ḿnh vào thành
phố Hồ Chí Minh, rồi đưa lên Sông Bé.
Hiện ḿnh đang cùng với bác Ba Tiễn trông coi
một điền trang rộng lớn của bác Tàu Tia
trồng đủ các loại cà phê, cao su, cây ăn
quả, nuôi một đàn ḅ hơn trăm con và một
trại gà công nghiệp gần một ngàn con. Bác Tàu Tia
và bác Ba Tiễn là người cùng ở thị trấn
ḿnh đấy, không biết Thục Hiền có biết
không? Ḿnh và bác Ba Tiễn được bác Tàu Tia coi như
người nhà, đối xử vô cùng tốt. Cả
một điền trang rộng lớn như vậy mà
chỉ có ḿnh với bác Ba Tiễn cai quản, có độ
khoảng mười công nhân ở gần đó giúp
việc. C̣n bác Tàu Tia th́ ở thành phố Hồ Chí
Minh, mỗi cuối tuần mới đánh xe lên thăm
viếng.
Nghe bạn tŕnh bày,
Thục Hiền mừng thầm cho bạn, nhưng không
hiểu như vậy th́ Tài về đây để làm
ǵ ? Thục Hiền đem điều ấy hỏi
bạn th́ được trả lời :
-
Ḿnh
về để bán nhà bán vườn Thục Hiền à.
Ḿnh nghĩ dù sao có nhà riêng ở nơi ḿnh làm việc
để sau này c̣n vợ con nữa chứ. Dù bác Tàu
Tia rất tốt với ḿnh nhưng ở măi với người
ta sao được. Tự lập vẫn là sướng
hơn, thanh thản hơn. Từ ư định ấy, ḿnh
đă viết thư về cho chú M. Chủ tịch
thị trấn nhờ giúp đỡ chuyện bán nhà. Chú
ấy rất quen với ba ḿnh thời ba ḿnh c̣n sống
nên rất nhiệt t́nh với ḿnh. Và nay nhận
được thư nhắn của chú ấy nên ḿnh
về.
Thục Hiền
cắn nhẹ đôi môi. Té ra thằng Tài rất thông
minh, rất từng trải, nó không c̣n một chút ǵ
gọi là biểu hiện kém cỏi như thời nó c̣n
đi học.
Thằng Tài
dẫn Thục Hiền đi về phía cuối vườn,
phía bờ sông. Nó vẹt cỏ bước xuống
những tầng bậc cấp đá ong, nơi có
chiếc thuyền nhỏ neo đậu sát mé sông. Nó
cuối xuống lấy lên một cái lồng nhỏ như
cái nó đan lúc năy. Mấy con cá trong lồng giăy lên phành
phạch. Nó trao cái lồng vào trong tay Thục Hiền và
nói :
-
Lâu
ngày ḿnh về lại quê nhà không có ǵ biếu bạn,
chỉ có vài con cá này Thục Hiền đem về gia
đ́nh nấu nồi canh ngọt ăn lấy thảo !
Thục Hiền
ngần ngại không nhận, nhưng Tài cứ ép măi.
Cuối cùng Thục Hiền đàn phải đặt
lồng cá vào rổ xe của ḿnh và dắt xe ra cổng.
Trên đường về Thục Hiền cứ suy nghĩ
măi về những cái lồng tre nho nhỏ Tài đan
để đựng cá, để biếu cho nhiều ngườI
!
*
Đă ba đêm rồi, đêm
nào đốm lửa đèn cũng chập chờn trên
sông. Thục Hiền ngồi vào bàn học mà tâm trí
vẫn cứ gửi về phía ḍng sông bên kia cửa
sổ. Dường như Tài cần phải có thật
nhiều cá để tặng cho nhiều người
trong những ngày cuốI cùng sống với quê hương
? Có bao nhiêu chiếc lồng tre nho nhỏ đă
được Tài đan trong những ngày này ?
Và buổI xế
trưa hôm sau, không cưỡng được, Thục
Hiền lại đạp xe về hướng vườn
nhà Tài. Quyển sách “V́ tương lai lập nghiệp”
vừa mới mua ở hiệu sách, Thục Hiền
nắn nót đề tặng bạn đă nằm sẵn
trong rổ xe. Cổng ngơ nhà Tài văn mở như hôm nào.
Một ngườI đàn bà trung niên từ ngôi nhà tôn
bước ra, nói vớI Thục Hiền :
-
Chắc
cháu t́m cậu Tài ? Cậu ấy đă bán xong nhà và
đă đi vào thành phố Hồ Chí Minh sáng nay rất
gấp. Cậu ấy nhắn nếu có bạn bè đến
thăm cho cậu gởi lời xin lỗI v́ không giă
từ được.
Thục Hiền
dắt xe trở ra ngơ. Một con chim đen vụt bay
ngang khu vườn cất tiếng kêu “khách, khách” và
biến mất phía sau lùm tre bờ sông. Chim đă bay xa
rồi. Thục Hiền không biết con chim rất đỗi
quen thuộc ấy có tên là ǵ !
Revised: February 05, 2001
.